Όξινη βροχή

Γενικά

Η όξινη βροχή είναι μετεωρολογικό φαινόμενο με σημαντικές οικολογικές επιπτώσεις. Είναι σχετικά καινούριο φαινόμενο και συνδέεται με την ρύπανση της ατμόσφαιρας. Είναι η επιστροφή στη γη των ρύπων της ατμόσφαιρας υπό μορφή βροχής. Το φαινόμενο έχει προσλάβει διεθνείς διαστάσεις επειδή η ατμοσφαιρική ρύπανση και η όξινη βροχή δε γνωρίζουν σύνορα και οι μετεωρολογικές συνθήκες διευκολύνουν τη μετακίνηση των ρύπων από τη μια περιοχή στην άλλη . Για την επίλυση του προβλήματος πρέπει να περιοριστούν οι εκπομπές των αερίων που την δημιουργούν καθώς και γενικότερα να μειωθεί η ατμοσφαιρική ρύπανση για περίπου 100 χρόνιa. Έτσι αυτό το πρόβλημα θα απασχολεί τους επιστήμονες και όχι μόνο και για τις επόμενες δεκαετίες.

Παράγοντες ρύπανσης

Το διοξείδιο του θείου (SO2) και τα οξείδια του αζώτου, που προέρχονται από την αλόγιστη καύση διαφόρων αποθεμάτων ,όπως το πετρέλαιο και το κάρβουνο, αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες ρύπανσης του περιβάλλοντος .Απελευθερώνονται από τις καμινάδες βιομηχανιών και σπιτιών καθώς και από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων, αεροπλάνων και γενικότερα των μέσων μεταφοράς. Το διοξείδιο του θείου παράγεται από τον άνθρωπο με την καύση καυσίμων που περιέχουν θείο (S) όπως είναι η βενζίνη που χρησιμοποιούμε στα αυτοκίνητά μας. Το διοξείδιο του θείου μετατρέπεται στην ατμόσφαιρα σε θειικό οξύ (H2SO4) το οποίο πέφτει μαζί με τη βροχή προκαλώντας φοβερές καταστροφές. Βασικά του θύματα είναι τα φυτά, τα οποία "καίγονται" και καταστρέφονται. Επίσης προκαλεί σημαντική καταστροφή στα μνημεία. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πόσο σημαντικό είναι το πρόβλημα για μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου υπάρχουν χιλιάδες αρχαίων μνημείων.

Επιδράσεις όξινης βροχής

Α. Στα υδρόβια οικοσυστήματα

Οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα σε ζωντανούς οργανισμούς και η χημεία των υδρόβιων συνηθειών τους είναι εξαιρετικά περίπλοκες. Εάν ο πληθυσμός ενός είδους μειωθεί σαν αποτέλεσμα της όξινης βροχής ή της οξύτητας του νερού, τότε το οικοσύστημα ολόκληρης της θάλασσας επηρρεάζεται λόγω της σχέσης κυνηγού - θηράματος της τροφικής αλυσίδας. Στην αρχή μπορεί τα αποτελέσματα να είναι ανεπαίσθητα, αλλά όσο το pH του θαλάσσιου νερού μειώνεται έχουμε τα εξής αποτελέσματα.

• Όσο το pH του νερού πλησιάζει το 6.00, πεταλίδες, έντομα και μερικά είδη πλαγκτόν αρχίζουν να εξαφανίζονται.

• Στην τιμή pH 5.00 μεγάλες αλλαγές γίνονται στην δομή του πληθυσμού του πλαγκτόν με επικράτηση των λιγότερο χρήσιμων μορφών. Μεγάλος αριθμός αδύναμων ψαριών εξαφανίζεται ενώ τα ισχυρότερα δείχνουν να είναι πιο ανθεκτικά στην οξύτητα του νερού της θάλασσας.

Β. Στην επίγεια βλάστηση

• Από την όξινη βροχή επηρεάζονται τόσο η βλάστηση όσο και οι καρποί της.

• Καταστρέφεται το προστατευτικό περίβλημα των φύλλων υποβαθμίζοντας την αντίσταση σε ασθένειες.

• Καταστρέφεται επίσης το σύστημα αναπαραγωγής του.

• Επιταχύνει την κατακρήμνιση του εδάφους με συνέπεια την απομάκρυνση των θρεπτικών στοιχείων που χρειάζονται τα φυτά.

• Κάνει μερικά τοξικά στοιχεία πιο διαλυτά (αλουμίνιο). Μεγάλη συγκέντρωση αλουμινίου στο έδαφος αποτρέπει την πρόσληψη και χρήση των θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά.

Γ. Στην ζωή των ζώων

Οι επιπτώσεις της όξινης βροχής στα ζώα είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθούν. Σαν αποτέλεσμα της υποβάθμισης της ποιότητας του περιβάλλοντος και της διατροφής, προκαλείται μείωση του πληθυσμού των ζώων λόγω της επίδρασης στην αναπαραγωγική δυνατότητα.

Δ. Στην ανθρώπινη υγεία

• Οι αμερικανικές και καναδικές έρευνες υποστηρίζουν ότι η όξινη βροχή έχει άμεση σχέση με τα αναπνευστικά προβλήματα στις ευαίσθητες ηλικίες, όπως τα παιδιά και τα άτομα της τρίτης ηλικίας.

• Η εναπόθεση οξέων αυξάνει το ποσοστό των τοξικών μετάλλων,όπως το αλουμίνιο και ο χαλκός, στα μη επεξεργασμένα αποθέματα νερού.

Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις

• Η μικρότερη παραγωγή στην αλιεία, υλοτομία και γεωργία μεταφράζεται σε μικρότερα κέρδη και μείωση θέσεων εργασίας στις σημαντικές βιομηχανίες.

•Η εναπόθεση οξέων επιταχύνει την διάβρωση των μνημείων και των κτιρίων.

• Έχει υπολογιστεί ότι κάθε χρόνο οι ισχυρές χώρες της γης χάνουν ξεχωριστά περισσότερα από 1δις. δολάρια. Στον Καναδά, το 96% των καλλιεργήσιμων εδαφών αποτελεί στόχο όξινης βροχής .Το 80% των κατοίκων των Η.Π.Α. ζει σε περιοχές με βροχή υψηλής οξύτητας.

Συμπέρασμα

Τα τελευταία χρόνια ο άνθρωπος δημιούργησε έναν πανίσχυρο εχθρό που σκοτώνει τα ψάρια, καταστρέφει τα δέντρα και διαβρώνει τα κτίρια και τα ιστορικά μνημεία. Λέγεται όξινη βροχή και όσο πιο γρήγορα αντιμετωπισθεί, τόσο μεγαλύτερες γίνονται οι πιθανότητες διάσωσης του πλανήτη μας.

Το μεγαλύτερο μέρος της επιγραφής αυτής της ταφόπετρας, σκαλισμένης στα 1817, έχει διαβρωθεί από όξινα αποθέματα.